Nieuws
ARCHIEF:

woensdag 3 november 2021

Wij Nihilisten

Gisterenavond vond in Pakhuis de Zwijger de presentatie plaats van Wij Nihilisten, het nieuwe boek van Hans Schnitzler. Met zijn boeken, essays en columns heeft deze filosoof zich ontpopt tot een scherpe criticus van de digitale media. Met name Het digitale Proletariaat is een fraaie analyse van alles wat wij in een almaar verder digitaliserende wereld dreigen te verliezen.

In zijn nieuwe boek – of eigenlijk meer een uitgebreid essay – onderzoekt Schnitzler waarom wij toch zo makkelijk te verleiden en manipuleren zijn door de speeltjes die de sociale media ons toewerpen. In Pakhuis de Zwijger werd de inhoud alvast besproken door enkele vooraanstaande critici van de digitale cultuur: Marleen Stikker, Miriam Rasch en Maxim Februari – zeg maar de elitetroepen van het volksfront voor de bevrijding van de vrije wil. Want die vrije wil is waar het deze drie (en Schnitzler) uiteindelijk natuurlijk om te doen is. De onbezonnen manier waarop de mensheid allerlei digitale technieken nu voor van alles en nog wat inzet, zien zij als een ernstige bedreiging voor het meest waardevolle waarover de mens beschikt, namelijk de vrije geest. Of het nu gaat om mensenrechten die uit het zicht raken, de tactiele omgang met onze omgeving die wij aan het verleren zijn, of de autonomie en het zelfbeschikkingsrecht dat ons wordt ontfutseld, al deze zaken zijn het waard om verdedigd te worden.

Maar misschien is dit toch een bierkaaigevecht want met zijn boekje wil Schnitzler nu juist aantonen dat de mens als sociaal wezen neigt naar conformisme, autoritarisme en snelle technische oplossingen voor concrete problemen – allemaal zaken die weinig te maken hebben met een vrij bewegende geest die voorzichtig zijn weg zoekt door een complexe en onvoorspelbare werkelijkheid. In de loop van het gesprek begonnen de frontsoldaten ook wel een beetje aan te voelen dat hun verzet eigenlijk vrij hopeloos was. De avond besloot met de nuchtere conclusie dat men weinig hoop had, maar toch wel optimistisch bleef. Dat laatste vermoedelijk louter uit plichtbesef...

donderdag 15 juli 2021

Altijd online, voor eeuwig vastgelegd

Miriam Rasch heeft ook zo haar bedenkingen bij het ongelimiteerde, dan wel ongeconditioneerde vastleggen van ieders bestaan. Op de website van Follow the Money kunt u haar artikel Altijd online, voor eeuwig vastgelegd lezen. Wel even registreren; of beter: wordt lid.

dinsdag 9 maart 2021

Frictie, ethiek in tijden van dataïsme

Ik zit al een tijd aan te hikken tegen het bespreken van een paar interessante boeken die de afgelopen tijd zijn verschenen. Maar door een wat merkwaardig toeval kreeg ik van een oud buurmeisje opeens zo’n vijftig schildersdoeken in mijn schoot geworpen. Die kon ik natuurlijk niet ongebruikt in een hoek laten liggen en dus ben ik mij al maanden aan het verliezen in geklieder met potjes olie, flessen terpentijn en tubes verf.
Tijdens het schilderen heb ik natuurlijk breed uitlopende recensies geschreven maar helaas is het nog niet gelukt om die daadwerkelijk op schrift te stellen. Ik laat het hier daarom maar even bij een korte tip.

Frictie is het tweede boek over dataïsme van de door mij zeer bewonderde Miriam Rasch. Ik was bij de boekpresentatie en wist meteen dat dit een buitengewoon interessant boek zou worden. Inderdaad bespreekt Miriam hierin zo’n beetje alle dingen die mij ook bezig houden. Vooral haar betoog over hoe het wezen van data iedere ethische beschouwing uitsluiten is erg sterk. Ook fraai hoe zij hierin het idee van Simone de Beauvoir betrekt dat juist onze feilbaarheid de essentie van ons ethisch bewustzijn vormt.

Wie geen tijd heeft om dit boek te lezen, kan ook kijken naar deze lezing die Miriam onlangs voor IMPAKT (Centrum voor Mediacultuur Utrecht) heeft gegeven. In feite een korte samenvatting van dit belangrijke boek.